کاخ کرملین مسکو نماد قدرت دو امپراتوری بزرگ در طول تاریخ بوده است: روسیه قرونوسطی (ماسکوی) و اتحاد جماهیر شوروی. کرملین جایی است که تمام تاریخ پرفرازونشیب روسیه در آن رقم خورده است: ایوان مخوف و استالین در آن حکومت کردهاند، ناپلئون سوختن مسکو را در آن به تماشا نشست، این کاخ دیکتاتوری لنین را از نزدیک دید، و نهایتاً ولادیمیر پوتین را در خود جای داد.
کرملین در عین زیبایی، غیرقابلاعتماد است؛ ترکیبی چشمنواز از قدرت و مخفیکاری، و چیزی که بیشتر از همه این صفات را در خود گنجانده است معماریهای متنوع و تلفیقی این بناست. کرملین هنوز هم مانند روزهای گذشته دلفریب و معماگونه به زندگیاش ادامه میدهد، بازدید از دوسوم از کل عمارت همیشه ممنوع است، اما همان یکسوم بهاندازهای دیدنی دارد تا چند روز مشغول نگهتان دارد.
کرملین درواقع یک ارگ تاریخی است که در قلب شهر مسکو قرار دارد و هستهی مرکزی این شهر نیز محسوب میشود. این کاخ مثلثی شکل از جنوب با رودخانه مسکوا، از شرق با میدان سرخ، و از غرب با باغ الکساندر همجوار است. چند کلیسا و قصر، دیوار کرملین و برجهای کوچک و بزرگ، کرملین را به یکی از زیباترین موزههای دنیا بدل کرده است. این کاخ اقامتگاه رسمی رئیسجمهور روسیه نیز محسوب میشود.
باوجود اینکه شواهد زندگی بشر از ۵۰۰ سال قبل میلاد هم در این نقطه کشفشده، تاریخ واقعی مسکو از سال ۱۱۴۷ آغاز شد، زمانی که یوری دولگوروکی، دوک اعظم کییف، در نقطهای که رودهای مسکوا و نگلینا به هم میرسند دژی چوبی بنا کرد. این شهر با سرعتی باورنکردنی رشد کرد و در اوایل قرن ۱۳ میلادی تبدیل به قدرتمندترین شهر روسیه شد. در همین زمان ساخت بناهای سنگی در کرملین آغاز شد و در پایان قرن چهاردهم، ارگ کرملین توسط دیواری سنگی محافظت میشد. در دوران ایوان بزرگ (اواخر قرن پانزدهم)، کرملین به پایتخت روسیه متحد تبدیل شد. در همین روزها مسکو در خارج از دیوارهای شهر گسترش یافت و کرملین تبدیل به دنیای دیگری شد: پایگاه اصلی دولت و مذهب. کلیساهای جامع غرور (Assumption)، بشارت (Annunciation) و فرشتهی مقرب (Archangel)، قصر تِرم (Terem) و اقامتگاه سلطنتی، همه در همین دوران ساخته شدند. برج ناقوس ایوان کبیر هم بعدها به این مجموعه اضافه شد. پیتر کبیر بعد از به قدرت رسیدن پایتخت را به سنت پترزبورگ منتقل کرد. کرملین در سال ۱۹۱۷ دوباره تبدیل به مقر فرمانروایی روسیه شد. ستارههای قرمز بزرگی که روی برجهای تدافعی کرملین به چشم میخورند یادگار دوران حکومت کمونیستهاست.
بیشتر برجها و دیوارهایی که امروزه در ارگ کرملین مشاهده میشوند هم توسط معماران ایتالیایی در دوران ایوان سوم ساختهشدهاند. طول دیوارهای کرملین مجموعاً ۲۲۰۵ متر است، ضخامتی بین ۳٫۵ تا ۶٫۵ متر دارند و ارتفاع آنها از ۵ تا ۱۹ متر متغیر است. برجهای تدافعی کرملین هم در اندازهها و شکلهای مختلف ساختهشدهاند. نام، مشخصات، و تاریخچهی هریک از این برجها منحصربهفرد است.
تنوع معماریها در داخل ارگ کرملین تقریباً بینظیر است، ساختمانها قصرهایی که در سبکهای روسی باستانی، کلاسیک و گوتیک ساختهشدهاند در گوشه و کنار آن خودنمایی میکنند، که مهمترین آنها قصر بزرگ کرملین است: بنایی با ۷۰۰ اتاق که اقامتگاه تزار روسیه در قرن نوزدهم بود و پسازآن به مقر فرمانروایی شوروی تبدیل شد. این بنا موزهای کامل از زندگی تزارها و قدرت نظامی روسهاست. قصر تِرم، قصر پوتشنی، ساختمان سنا و زرادخانه از دیگر بناهای دیدنی کرملین به شمار میروند.
کرملین در کنار بازار بزرگ GUM، کلیسای سنت باسیل، و مقبره لنین دریکی از تاریخیترین میدانهای دنیا، یعنی میدان سرخ واقعشده است.