آذربایجان شرقی علاوه بر تبریز با بازار و خانه مشروطه و مقبره الشعرا که برای هر گردشگر علاقه مند به تاریخ جذابیت دارد، به واسطه قرار گرفتن در یکی از خوش آب و هواترین بخش های ایران از طبیعت بی نظیری نیز برخوردار است که نمونه آن جنگل های ارسباران است.

سفر به ارسباران

این منطقه هر ساله شاهد حضور طبیعت گردان فراوانی برای سفر به ارسباران است. قرغ داغ یا قراجه داغ نام قدیمی منطقه ای است که امروزه ارسباران نام دارد، این منطقه از جنوب به تبریز و سراب، از شمال به رود ارس، از غرب به جلفا و مرند و از شرق به اردبیل می رسد. جنگل های ارسباران از نوع جنگل های هیرکانی به شمار می آیند و از این جهت شباهت زیادی به جنگل های خزری دارند. با این تفاوت که درختان موجود در ارسباران بلوط ، ممرز و درختان کاج به جای راش و توسکا هستند. مسیر ما برای گشت وگذار در این منطقه بازدید از قلعه بابک بود و به این منظور ابتدا باید به کلیبر می رفتیم. این شهرستان در شمال شرقی آذربایجان شرقی واقع شده است و دورترین نقطه به تبریز محسوب می شود. در شمال کلیبر رود ارس، در غرب آن جلفا و در جنوب آن اهر و ورزقان واقع شده اند. این شهرستان دارای سه بخش به نام های مرکزی، خداآفرین و آبش احمد است و آب وهوایی کوهستانی دارد. جنگل های تنک و مراتع سرسبز از دیگر ویژگی های این منطقه محسوب می شود و ییلاقی برای عش ایر دشت مغان و ارسباران به شمار می آید. از آنجا که کلیبر تحت تاثیر آب و هوای خزری است، کوهستان های آن اغلب اوقات از مه غلیظی پوشیده شده است. قلعه بابک در جنوب غرب کلیبر و در ۵۰ کیلومتری شمال اهر و در ارتفاعات رود قره سو قرار دارد. این دژ بر فراز قله کوهستان قیزقلعه سی واقع شده است. گفته می شود قلعه متعلق به بابک خرمدین سردار آذربایجانی است و از این جهت نیز بابک نام گرفته است. اطراف این قلعه را دره هایی عمیق که گاه عمق آنها به ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر می رسد فرا گرفته اند و از این جهت دسترسی به آن جز از طریق راه های محدود امکان پذیر نیست. برای رسیدن به قلعه می توانید از دو دروازه وارد آن شوید. دروازه شمالی پرترددترین مسیرها برای ورود است اما برای گذشتن از آن باید از باریکه راهی بگذرید که تنها برای گذشتن یک یا دو نفر فضا دارد. دروازه غربی یک مسیر فرعی محسوب می شود و به ندرت گردشگران از آن می گذرند. آنچه قلعه بابک را فراتر از یک جاذبه گردشگری مطرح می کند، مکان قرارگیری آن در یک منطقه صعب العبور و دلیل ساخت آن به عنوان مرکزی برای دفاع از وطن است که در دوره خلافت عباسیان علیه این سلسله ساخته شد. برای رسیدن به این قلعه باید یک مسیر سه کیلومتری را بپیمایید و از گردنه ها و گذرگاه های متعدد بگذرید. دروازه شمالی دالانی از سنگ های منظم طبیعی است و جلوه بسیار زیبایی دارد، با گذشتن مسافتی حدود ۲۰۰ متر در این دالان به پای قلعه می رسید.در این قسمت ممکن است افرادی را ببینید که در پای قلعه به صعود فنی می پردازند؛ از اینجا باید از میان صخره ها حدود ۱۰۰ متر بروید (البته این بخش پله گذاری شده است) با ورود به قلعه چشم انداز زیبایی از درخت ها و دشت ارسباران و کلیبر را مشاهده می کنید. در زیرزمین قلعه نیز همچنان بقایایی از اصطبل باقی مانده است. در بخش شرقی اتاق ها و آب انبارها قرار گرفته اند و در شمال غربی نیز پلکان هایی سرتاسری

بوده است که اکنون ویران شده اند و تنها بقایایی از آنها به جا مانده است. در سال های اخیر همچنین بخش هایی از دیوار قلعه در حال ریزش بود که تعمیر و بازسازی شده است. به این ترتیب قلعه بابک با این شکل منحصربه فرد قادر بوده است با تعدادی اندک لشکری بزرگ را از پای درآورد؛ کسانی که قرن ها پیش این بنا را ساختند بنایی را بنیان نهادند که با آن ویژگی مردمان در استقامت و بردباری را نشان دهند. سال ها بعد از این خطه سردارانی بزرگ چون ستار خان و باقرخان برخاستند و با پیروزی خود تاریخ ایران را به دو بخش پیش از مشروطه و پس از آن تقسیم کردند. از این روست که سفر کردن به ارسباران و مشاهده قلعه بابک می تواند تجربه ای دلپذیر برای هر طبیعت گردی باشد. چراکه از آنجا که در این منطقه هم می توان طبیعت را به معنای واقعی مشاهده کرد و از سوی دیگر سازه ای بدیع از گذشتگان را بر فراز بالاترین نقطه می توان دید.

سارا فدایی