دهکده تاریخی آرباناسی بلغارستان در استان ولیکو تارنوو (Veliko Tarnovo) و در نزدیکی بزرگترین شهر آن یعنی ولیکو تارنوو واقع شده است. تاریخ غنی این دهکده و بناهای متعدد تاریخی آن مانند کلیساهای کوچک و بزرگ قرن ۱۷ و ۱۸ و همچنین بقایای معماری اصیل بلغاری، آرباناسی را به یکی از اصلیترین جاذبههای گردشگری بلغارستان تبدیل کرده است.
دهکده تاریخی آرباناسی در زمینی مسطح در فاصله ۴ کیلومتری از شهر ولیکو تارنوو قرار دارد. شواهد تاریخی نشان میدهند که این دهکده در طول فرمانروایی دوم بلغارها(۱۳۹۳-۱۱۸۵) وجود داشته و فرمانروای تارنوو از آن بهعنوان اقامتگاه تابستانی استفاده میکرده است. گفته میشود که تزار تارنوو ضرابخانهای در آرباناسی داشته است. پس از پیروزی ایوان آسف دوم بر تئودور کُمنین در سال ۱۲۳۰، قلمرو آرباناسی که امروزه با نام آلبانی شناخته میشود به فرمانروایی بلغارستان افزوده شد. اولین دستنوشتهای که وجود این دهکده را تأیید میکند به نسخههای بهجامانده از فرمانهای سلیمان نبی در سال ۱۵۳۸ بازمیگردد.
در دوران حکومت عثمانیها ساکنین دهکده از طریق پرورش حیوانات و فروش آنها روزگار میگذراندند. در قرن هفدهم اوضاع تجاری آرباناسی رونق گرفت و تاجران اهل آرباناسی در سرتاسر فرمانروایی عثمانی شناخته شدند. خانههای تاجران ثروتمند این دوره بیشباهت به قلعههای کوچک نبود، خانههایی بدون تراس یا بالکن، با پنجرههایی نرده دار و ورودی زره دار محکم. درها، پنجرهها، کمد، گنجه و سقف خانهها نیز به زیبایی و تماماً با استفاده از چوب دکور میشد؛ تمام این ویژگیها حکایت از هنرمندی سازندگان آنها دارد. این خانهها به شکلی ساخته میشد که در صورت نیاز بتوان مدت زیادی را بدون خروج از خانه سپری کرد.
یک قرن بعد این دهکده توسط کاردژالیستی مورد شورش قرار گرفت و به آتش کشیده شد. چندی بعد بیماری وبا در آرباناسی همهگیر شد، چندین زمینلرزه پیاپی پس از ریشهکن شدن وبا، ساکنین این دهکده را بر آن داشت تا به دنبال یافتن مکانی امنتر و آرامتر، آرباناسی را ترک کنند.
زیباترین موزههای آرباناسی خانهی کنستانسالیف (Konstantsaliev house)، کلیسای میلاد مسیح، و کلیسای فرشتههای مقرب میکائیل و گابریل هستند. خانه کنستانسالیف یکی از بزرگترین خانههای دهکده است که تقریباً سالم مانده است و از قرن ۱۷ تا به امروز پابرجا است. کلیسای سنت دیمیتار، کلیسای سنت جورج، کلیسای سنت آتاناس، صومعه مادر مقدس و دیر سنت نیکولا از دیگر بناهای تاریخی این دهکدهی زیبا به شمار میروند.
از این دهکده بهعنوان یکی از موزههای باستانی بلغارستان یاد میشود و همهساله هزاران گردشگر برای بازدید از آن به بلغارستان سفر میکنند.